Mesud Pezeşkiyan

Mesud Pezeşkiyan مسعود پزشکیان

2024'te Pezeşkiyan
Seçilmiş İran cumhurbaşkanı
Görevde
Makama geliş 5 Temmuz 2024
Dinî Lider	Ali Hamenei
Yerine geldiği	İbrahim Reisi
İran İslamî Şûra Meclisi Üyesi
Görevde
Makama geliş 27 May 2008
Çoğunluk	261,605 (36.27%)
Seçim bölgesi	Tebriz, Üskü ve Azerşehr seçim bölgesi, (Doğu Azerbaycan)
İran Sağlık ve Tıp Eğitimi Bakanı
Görev süresi 22 Ağustos 2001 - 24 Ağustos 2005
Kişisel bilgiler
Doğum	Mesut Pezeşkiyan 29 Eylül 1954 (69 yaşında) Mahabad, Batı Azerbaycan (eyalet), Pehlevî İranı
Vatandaşlığı	İran
Bitirdiği okul	Tebriz Tıp Bilimleri Üniversitesi, İran Tıp Bilimleri Üniversitesi
Mesleği	Kardiyotorasik cerrahi
Resmî site	Resmî sitesi

Mesud Pezeşkiyan (Farsça: مسعود پزشکیان) şu anda İslamî Şûra Meclisi'nde Tebriz, Üskü ve Azerşehr seçim bölgesini temsil eden ve aynı zamanda 2016'dan 2020'ye kadar Birinci Başkan Yardımcısı olarak görev yapan Türk asıllı^[1]^[2] İranlı bir kalp cerrahı ve reformcu politikacıdır. 2001-2005 yılları arasında Muhammed Hatemi Hükûmeti'nde İran Sağlık ve Tıp Eğitimi Bakanı olarak görev yaptı. 5 Temmuz 2024'te Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci turunda en çok oyu alarak 9. İran Cumhurbaşkanı olmuştur.^[3]

2013 İran cumhurbaşkanlığı seçiminde yarıştı ancak çekildi ve 2021 İran cumhurbaşkanlığı seçiminde tekrar aday oldu ancak reddedildi.^[4] Pezeşkiyan 2024 İran cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmuş ve kazanmıştır. 29 Haziran'da yapılan cumhurbaşkanlığı seçimlerinden yüzde 43 oyla ilk sırada çıkmış ve ikinci tura kalmıştır.^[5] İkinci turda oyların %53,3'ünü alarak cumhurbaşkanı seçilmiştir.^[6]

İlk yılları ve eğitimi

İran'da Türk bir baba ve annenin çocuğu olarak dünyaya geldi.^[7]^[8] Soyadı Farsça'da "Doktorlar" anlamına gelen Pezeşkiyan, Tebriz Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu.^[5]^[9]^[10] 1973 yılında diplomasını alarak zorunlu askerlik görevini yapmak üzere Zabol'a taşındı. Bu dönemde tıpla ilgilenmeye başladı. Hizmetini tamamladıktan sonra memleketine döndü ve burada tıp fakültesine girdi ve genel tıp alanında dereceyle mezun oldu. İran-Irak Savaşı (1980-1988) sırasında Pezeşkiyan sık sık ön safları ziyaret etti ve burada sağlık ekipleri göndermekten, savaşçı ve doktor olarak çalışmaktan sorumlu oldu. Pezeşkiyan, Pratisyenlik kursunu 1985 yılında tamamladı ve tıp fakültesinde Fizyoloji dersleri vermeye başladı.

Savaştan sonra Tebriz Tıp Bilimleri Üniversitesi'nde genel cerrahi ihtisasını yaparak eğitimine devam etti. 1993 yılında İran Tıp Bilimleri Üniversitesi'nden kalp cerrahisi yan dal uzmanlığını aldı. Daha sonra kalp cerrahisi uzmanı oldu ve 1994 yılında Tebriz Tıp Bilimleri Üniversitesi'nin rektörü oldu ve bu görevi beş yıl sürdürdü.^[11]

Kariyeri

Pezeşkiyan'ın siyasi yolculuğu, 1997 yılında Sağlık Bakanı Yardımcısı olarak Muhammed Hatemi'nin yönetimine katılmasıyla başladı. Dört yıl sonra Sağlık Bakanı olarak atandı ve 2001-2005 yılları arasında görev yaptı.^[12] O tarihten bu yana beş kez İran parlamentosuna Tebriz'i temsilen seçildi ve 2016'dan 2020'ye kadar parlamentonun Birinci Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı.

Pezeşkiyan bir Kur'an öğretmeni ve Şii Müslümanlar için önemli bir metin olan Nehcü'l-Belâga'nın okuyucusudur.^[13] Aynı zamanda İran-Türkiye Dostluk Derneği'nin de üyesidir.^[14]

Kişisel yaşamı

Pezeşkiyan'ın eşi jinekologdu.^[15] Pezeşkiyan, 1993 yılında eşini ve çocuklarından birini trafik kazasında kaybetti. Geriye kalan iki oğlunu ve kızını tek başına büyüttü ve bir daha evlenmedi.^[16] Kızı Zahra Pezeşkiyan, Şerif Teknoloji Üniversitesi'nden kimya alanında yüksek lisans derecesine sahip ve Ruhani hükûmeti iktidara gelmeden önce Jam Petrokimya'da çalışıyordu.

26 Şubat 2016'da parlamentonun açık oturumunda, Tanrı'nın kendisini bir Türk olarak yarattığını ve hiç kimsenin Türklerin dili ve kültürü ile alay etme hakkına sahip olmadığını, İran'daki Türklerin ve diğer etnik grupların Anayasa'nın 15. maddesine göre okullarda kendi dillerinde yazabilmeleri, konuşabilmeleri ve öğrenebilmeleri gerektiğini söylemiştir.^[17] Pezeşkiyan, İran'da Azerbaycan takımı olan Traktör takımın taraftarıdır.^[18]

Kaynakça

^ "Pezeşkian:Mən türkəm, Azərbaycanda dünyaya gəlmişəm" (Azerice). Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
^ Editorial (14 Haziran 2024). "The Guardian view on Iran's presidential election: more choice, but little real hope of change". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 18 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2024.
^ "در مورد مسعود پزشکیان در ویکی‌تابناک بیشتر بخوانید" [Who is Masoud Pezeshkian?]. www.tabnak.ir (Farsça). 30 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2024.
^ "افراد ردصلاحیت‌شده فقط توانستند یک نامه بنویسند". Iranian Labour News Agency. 1 Mart 2016. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2016.
^ ^a ^b "İran'da ilk seçimin galibi Pezeşkiyan kimdir?". 29 Haziran 2024. 30 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2024.
^ "İran'ın yeni cumhurbaşkanı reformist Pezeşkiyan oldu". Medyascope. 6 Temmuz 2024. 6 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024.
^ "ارتش توران | TURAN ORDUSU". Telegram. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
^ Editorial (14 Haziran 2024). "The Guardian view on Iran's presidential election: more choice, but little real hope of change". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 18 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2024.
^ "İRAN SEÇİM SONUÇLARI 2024 SON DURUM İran Cumhurbaşkanı kim oldu, cumhurbaşkanı adayları kimler? Türk aday Mesut Pezeşkiyan kimdir, nerelidir?". 29 Haziran 2024. 29 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2024.
^ Editorial (14 Haziran 2024). "The Guardian view on Iran's presidential election: more choice, but little real hope of change". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 18 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2024.
^ "در مورد مسعود پزشکیان در ویکی‌تابناک بیشتر بخوانید". www.tabnak.ir. 30 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2024.
^ "Persian Press Review". Tehran Times. 29 Mayıs 2010. 14 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2010.
^ "Reformist candidate Masoud Pezeshkian shakes up Iran presidential election". www.ft.com. 13 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2024.
^ "گروه‌های دوستی پارلمانی مجلس نهم". Islamic Consultative Assembly Website. 24 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2014.
^ "مقام‌های جمهوری اسلامی و همسرانشان؛ مردان نام‌دار و زنان 'بی‌نام'". BBC News فارسی (Farsça). 10 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2024.
^ "مسعود پزشکیان", ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد (Farsça), 13 Haziran 2024, 7 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 13 Haziran 2024
^ "Mesut Pezeşkiyan". 30 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2024.
^ "پزشکیان: اکثر بازی‌های تراکتور را با نوه‌ام محمدحسین به استادیوم می‌رویم /با هم بحث می‌کنیم؛ نقدم می‌کند، اما هیچ‌وقت دعوا نمی‌کنیم - خبرآنلاین". www.khabaronline.ir. 7 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2024.